How to Cure and Care Tooth Impaction

เมื่อฟันคุดขึ้น จะรักษาและดูแลอย่างไร

โอ๊ย! ปวดฟัน ปวดเหงือก เพราะฟันซี่ในสุดกำลังจะขึ้น ทั้งๆ ที่อายุเยอะแล้ว
เราเคยผ่านจุดนั้นกันมาบ้างหรือยัง

ฟันคุด คือ ฟันกรามซี่ในสุดที่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วนหรือขึ้นมาไม่พ้นเหงือกหรือฝังอยู่ในขากรรไกร เพราะขากรรไกรเล็ก จึงไม่มีพื้นที่เพียงพอให้ฟันขึ้นมาได้ ทำให้ปวดฟัน ร้าวไปทั้งกราม เหงือกและฟันข้างเคียง

วิธีรักษา คือ การผ่า ตอนผ่าจะรู้สึกไม่เจ็บปวดมากนักเพราะฤทธิ์ยาชา และมีทานยาแก้ปวดก่อนผ่าด้วย แต่เมื่อยาชาหมดฤทธิ์ จะมีอาการปวดทรมาน เนื่องจากต้องเย็บแผลตรงจุดที่มีเส้นเลือดอยู่เยอะ เลือดจึงออกมาก คุณหมอจึงจะให้กัดผ้าก๊อชทันทีหลังผ่าและให้ประคบเย็นอยู่ประมาณ 30 นาที

โดยปกติแล้ว หมอฟันมักจะถอนฟันซี่ที่อยู่ตรงกันออกด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันสบกับแผล และกดเหงือกเวลาเคี้ยวอาหารหลังแผลหายแล้ว ซึ่งอาจทำให้เหงือกบวม ปวดและติดเชื้อได้

ส่วนการดูแลรักษาหลังผ่าฟันคุด คือ ให้กัดผ้าก๊อชและให้ประคบเย็นจนกว่าเลือดจะหยุดไหล ประมาณ 1-2 วัน เพื่อลดอาการปวดและช่วยให้เลือดแข็งตัวเร็ว การกัดผ้าก๊อชไม่ควรกัดแน่นจนเกินไปเพราะอาจทำให้เลือดไม่หยุดไหล และให้ประคบร้อนหลังจากเลือดหยุดไหลแล้ว เพื่อลดอาการบวมและกระตุ้นให้เลือดไหลเวียนและแผลหายเร็วขึ้น

นอกจากนี้ เรายังต้องทานยาแก้ปวดและยาฆ่าเชื้อร่วมด้วย เพื่อบรรเทาความปวดและป้องกันการติดเชื้อ เพราะการผ่าฟันคุด ก็ถือเป็นการผ่าตัดย่อยๆ เลยทีเดียว!

การทานยาก็มีข้อควรระวังด้วยนะคะ!

เราไม่ควรทานยาแก้ปวดเกินขนาดตามที่ฉลากยาระบุเพราะจะทำให้ร่างกายขับยาออกไปไม่ทันและไปสะสมที่ตับและอาจทำให้ตับเป็นพิษ อักเสบและตับวายได้

เพื่อลดความเจ็บปวดอย่างปลอดภัย ควรทานยาแก้ปวดที่มีส่วนผสมของพาราเซตามอล 325 หรือ 500 มิลลิกรัม 1 เม็ดทุก 4 ชั่วโมง ซึ่งออกฤทธิ์ได้ผลพอๆ กัน และไม่ควรทานเกินวันละ 8 เม็ด หรือ 4 กรัม และเกิน 5 วัน

เราควรทานอาหารอ่อนๆ เหลวๆ เย็นๆ ใน 3 วันแรก เพราะเราจะอ้าปากเคี้ยวได้ลำบาก เนื่องจากแผลจะยังระบมบวมอยู่ ทำให้เราอ้าปากได้ไม่ถนัดและไม่กว้างนัก เราควรหั่นให้เนื้อสัตว์หรือผักเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อให้เคี้ยวน้อยลงหรือกลืนได้เลย

อาหารที่ทานง่าย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม แกงจืดที่ปล่อยให้เย็นแล้ว ผักและผลไม้นิ่มๆ นม โอวันติน น้ำผลไม้ และน้ำเปล่า

ไม่ควรทานอาหารแข็งๆ เพราะจะเคี้ยวลำบาก ส่วนการทานอาหารร้อนๆ จะทำให้เลือดออกเพิ่ม อาหารทะเลอาจทำให้คันแผล ไข่และเนื้อวัว ทำให้แผลหายช้า โซดาและน้ำอัดลม จะระคายเคืองแผลได้

ห้ามดื่มแอลกอฮอล์เพราะจะทำให้แผลอักเสบ เลือดออกและแผลหายช้า รวมถึงห้ามสูบบุหรี่ด้วยเพราะจะทำให้แผลขาดออกซิเจนในการฟื้นตัว

เวลาทานอาหาร ควรจะพยายามไม่เคี้ยวด้วยฟันด้านที่ผ่าหรือถอนมา เพราะจะทำให้เศษอาหารเข้าไปติดได้ง่าย และทำความสะอาดลำบาก

หลังทานอาหารให้แปรงฟันทันที แต่ให้ระมัดระวังไม่แปรงรุนแรงบริเวณที่ผ่าหรือถอนฟัน รวมถึงไม่บ้วนน้ำแรงๆ และบ่อยจนเกินไป เพราะอาจทำให้แผลเปิดหรือเลือดออกมากได้ ถ้าเลือดออกมาก ให้กัดผ้าก็อชไว้จนเลือดหยุดไหล แต่ถ้าเลือดไหลซึมออกมาบ้าง ก็ไม่ต้องตกใจไป เพราะถือเป็นเรื่องปกติ

ในช่วงสัปดาห์แรก เราจะรู้สึกว่ามีเส้นอะไรบางอย่างสีดำอยู่บริเวณแผล ก็ไม่ต้องตกใจไปหรือพยายามใช้แปรงเขี่ยออก เพราะมันคือไหมเย็บแผล!

หลังผ่าฟันคุด 1 สัปดาห์ หมอฟันจะตัดไหมที่เย็บออกให้ ใช้เวลาเพียงนิดเดียวเหมือนใช้กรรไกรตัดด้ายที่โผล่ออกมาเท่านั้นเอง
แต่!
การดูแลรักษายังไม่จบ ยังมีต่อ!

หลังตัดไหมแล้ว เศษอาหารมักจะเข้าไปติดในส่วนที่ฟันถูกผ่าหรือถอนออกไป เพราะเหงือกจะยังเป็นร่องหรือหลุมอยู่ ต้องใช้เวลาประมาณ 1-3 เดือน จึงจะหายดี เราจึงต้องหมั่นทำความสะอาดบริเวณดังกล่าวเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันเหงือกอักเสบ ฟันผุ และมีกลิ่นปาก

วิธีแนะนำก็คือ ให้ใช้แปรงสีฟันนุ่มๆ ขนาดเล็กเขี่ยเศษอาหารออกไปอย่างเบามือ ถ้าเป็นแปรงสีฟันของเด็กอายุ 1-3 ปี ยิ่งดี เพราะจะช่วยซอกซอนทำความสะอาดในจุดที่ยากจะเข้าถึงได้ดี และไม่เจ็บเวลาแปรง บางคนอาจใช้หลอดฉีดยาพ่นน้ำเข้าไปในจุดที่ถอนฟันหรือผ่าฟันคุดเพื่อให้เศษอาหารหลุดออกมา เพราะเพียงบ้วนปากไม่สามารถขจัดเศษอาหารให้หลุดออกไปได้

เมื่ิอเราทราบวิธีการรักษาและดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุดที่เหมาะสม เราก็ไม่ต้องกลัวที่จะไปผ่าฟันคุดอีกต่อไป และความทรมานตอนพักฟื้นจะลดลงด้วย!


References

http://www.nmd.go.th/dc/index.php?option=com_content&view=article&id=68&Itemid=90
http://www.chumchonradio.net/wizContent.asp?wizConID=713&txtmMenu_ID=7